۰%۰%
به گزارش سرویس اقتصادی “جام نیوز“، در این جلسه که به ریاست حسن روحانی برگزار شد، بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درخصوص «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» ادامه یافت و مواد دیگری از این لایحه تصویب شد. براساس موادی از این لایحه که به تصویب هیات وزیران رسید، واحد پول ایران، «تومان» و برابر با ۱۰ ریال تعیین شد. مصوبه هیات وزیران واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت ولی پیش از بررسی‌های کارشناسی درباره نتایج آن قائم مقام بانک مرکزی اعلام کرد که مصوبه اخیر هیات دولت درباره تغییر واحد پول از ریال به تومان در راستای احترام به عرف جامعه است و این موضوع ارتباطی با حذف صفر از پول ملی ندارد. آنچه در این میان بدیهی به نظر میرسد تاثیر مستقیم و غیرمستقیم تصمیم عرفی هیات دولت، بر بخش‌های مختلف اقتصاد ایران است.
ریال برای اولین بار در سال ۱۷۹۸ معروف شد و آن یک سکه جهانی بود که ۱۲۵۰ دینار یا یک هشتم تومان ارزش داشت. در سال ۱۸۲۵، ریال از رواج افتاد و به جای آن قران که معادل هزار دینار (یک دهم تومان) ارزش داشت رواج یافت (به این ترتیب واحد پول ایران وارد سیستم اعشاری شد). در سال ۱۹۳۲ (۱۳۱۱ هجری شمسی) ریال جایگزین قران شد. همچنین آن به صد دینار جدید تقسیم پذیر بود.
واحد پول ایران از سده هفتم هجری تا زمان اوایل حکومت پهلوی، دینار بود. یک تومان واحد شمارش برای دینار و برابر ده قران و یا ده هزار دینار بود.
در سال ۱۳۰۸ به صورت ناگهانی واحد پول تومان کنار گذاشته شد و واحد «ریال» که ریشه اسپانیولی و پرتغالی دارد و سابقه تاریخی در ایران نداشت به عنوان واحد رسمی پول برگزیده شد. ریال در میان مردم مقبولیت و رواج نیافت و مردم ایران ۱۰ ریال را یک تومان فرض کردند و در میان مردم واژگان تومان و قران (تُمَن و قِرون) کاربرد دارد و واحدهای رسمی ریال و دینار در محاورات مردم استفاده نمی‌شود. حتی در میان رسانه‌ها و مسئولان کشوری نیز استفاده از تومان مرسوم‌تر است.
شروع ایده حذف صفرها از واحد پولی کشور به ۲۳ سال قبل برمی‌گردد؛ آن روزها در سال ۷۲ بانک مرکزی در مقطعی، به بررسی حذف سه صفر از واحد پولی کشور پرداخت که البته به دلایل متعددی ناتمام باقی ماند. هنگامی که طهماسب مظاهری در سال‌های ۷۲ و ۷۳ در بانک مرکزی بود، این موضوع در دستور کار اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی قرار داشت؛ اما برخی با این اقدام موافق نبودند و بررسی‌ها در این باره متوقف شد.
از طرفی در دولت یازدهم، همیشه صحبت از رفورم پولی(اصلاح پولی) در میان بود، اما هیچگاه دولت به صراحت اعلام نکرد که چه زمانی قرار است صفرها را حذف کرده و شکل جدیدی به اسکناس و اقتصاد پولی ایران بدهد؛ همین چند وقت پیش بود که حسین قضاوی، معاون علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی از برنامه دولت برای تغییر در صفرهای پول ملی خبر داد، موضوعی که البته با واکنش تکذیبی مقامات بانک مرکزی مواجه شد. مهر در مطلبی یادآور شده است که درست یک روز بعد، پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی هرگونه اقدام سریع در رابطه با رفورم پولی را رد کرد و به صراحت اعلام نمود که حذف صفر از پول ملی، کار یک شب و دو شب نیست و باید با دقت و در گذر زمان، آن را اجرایی کرد.
به هرحال این مباحث در حالی مطرح می‌شود که به گفته مقامات وزارت امور اقتصادی و دارایی، مبادلات در حال حاضر سه برابر تولید داخلی اسمی در بستر الکترونیک انجام می‌شود و نسبت اسکناس و مسکوک به نقدینگی در حال حاضر به سه درصد کاهش پیدا کرده است، از آن سو هزینه انتشار اسکناس باید کم شود تا مردم بتوانند محاسبات راحتی داشته باشند.
این در شرایطی است که بانک مرکزی هم معتقد است که چاپ اسکناس و مسکوک جدید و اصلاح نظام حسابداری و قوانین، پیش‌نیازهای حذف صفر از پول ملی است. آنها می‌گویند که اجرای این سیاست، مجموعه پیش‌نیازهایی دارد که البته زمانبر است و اگر لازم باشد، بانک مرکزی در این زمینه اطلاع‌رسانی خواهد کرد. معاون بانک مرکزی البته گفته بود که اقدام عاجل برای حذف صفر از پول ملی در دستور کار نیست. همان موضوعی که البته مصوبه هیات دولت هم آن را به خوبی نمایان می‌کند.
دو روز پیش اکبر کمیجانی با اشاره به اینکه در ماده دو لایحه تقدیمی بانک مرکزی به دولت، واحد پول ایران، ریال عنوان شده است، گفت: همانگونه که در قانون پولی بانکی مصوب سال ۱۳۵۱ که اکنون نیز در دست اجرا است، واحد پولی ایران ریال و یک ریال معادل ۱۰۰ دینار است، بانک مرکزی نیز در لایحه خود به دولت واحد پول ایران را ریال تعیین کرده بود.
وی افزود: اما هیات دولت تصمیم گرفته برای انطباق با واقعیت ها و احترام به عرف، واحد پول را از ریال به تومان تغییر دهد چرا که در معاملات و گویش های روزمره، تومان بیش از ریال مصطلح است. بر این اساس واحد پولی ایران تومان معرفی شده و یک تومان برابر با ۱۰ ریال است.
کمیجانی یادآور شد: البته مصوبه هیات دولت برای تصویب و تبدیل شدن به قانون به مجلس شورای اسلامی ارسال می شود و تصویب نهایی آن منوط به نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در روزهای آتی است.
وی اعمال مفهوم تومان و جایگزینی آن با مفهوم ریال را به معنای اصلاح پولی ندانست و تصریح کرد: عملیاتی شدن مفهوم تومان به معنای اصلاح پولی نیست.
قائم مقام بانک مرکزی تاکید کرد: اکنون مطالعات بسیاری برای اصلاح و حذف صفر از پول ملی در جریان بوده و در لوایح بانک مرکزی و بانکداری ایران به این موضوع پرداخته نشده است و در آینده این موضوع به شکل جامعی و در قالب لایحه ای جداگانه مطرح خواهد شد.
آنچه در این میان بی ارتباط با دلیل تصمیم هیات دولت، اثر مستقیم و غیرمستقیمی بر بخش‌های مختلف اقتصاد کشور خواهد گذاشت حذف صفر از واحد پول کشور است.
دبیر شورای عالی کانون صرافان درباره تاثیر تصمیم هیات دولت بر ارزش برابری پول کشور گفت: ساماندهی واحد پول ملی و حذف صفرهای آن به تسهیل مبادلات کمک می کند ضمن اینکه حذف صفر از پول ملی موجب تقویت ۱۰ برابری ارزش پول کشورمان در عرصه بین الملل است. این مسئله ضروری بوده و اجرای آن مقدمه ای برای حذف تعداد بیشتر صفر از واحد پولی کشور است.
امیر نجومی تاثیر این طرح را در کاهش اثر روانی میزان نقدینگی تحلیل کرد و گفت: وقتی اعلام کنیم حجم نقدینگی صد هزار میلیارد تومان است، با در نظر گیری تومان، [به اندازه حذف یک صفر] از بار روانی جامعه کاسته می شود.
وی با بیان اینکه از نظر کانون صرافان هیچ تغییری پس از تصویب این طرح رخ نمی دهد، ادامه داد: فقط از واحد پولی ریال، در واریزهای بانکی استفاده می کنیم و آنچه در اذهان مردم جا افتاده ، واحد پولی تومان است.
نجومی با اشاره به تجربه مشترک دیگر کشورها گفت: در ترکیه واحد پول ملی بعد از تصویب، تا شش صفر کاهش یافت و فقط تبدیل اسکناس صورت گرفت و مردم نیز هیچ نگرانی درباره سپرده های خود نداشتند. در صورت تصویب این طرح، ارزش پول ما بر سر جای خود باقی است و باعث تسهیل مبادلات خواهد شد و اجرای آن مقدمه ای برای حذف تعداد بیشتر صفر از واحد پولی کشور است. حذف صفرهای بیشتر در آینده در گرو اجرای این طرح است و اگر این طرح به تایید شورای نگهبان نیز برسد، به تدریج اجرایی می شود چرا که اسکناس های در دست مردم باید به تدریج تبدیل به تومان شود.
از طرفی یک کارشناس بازار سرمایه می‌گوید تبدیل واحد پولی ایران از ریال به تومان در نهایت باعث کاهش ارزش پول ملی می‌شود و در نتیجه قیمت ارزهای خارجی از جمله دلار بالا خواهد رفت؛ بنابراین این موضوع در کوتاه‌مدت سبب رونق بورس اوراق بهادار تهران خواهد شد.
فردین آقابزرگی، درباره اثرات تغییر واحد پولی ایران از «ریال» به «تومان» به ایسنا گفت: این اقدام ارزش پول ملی را کم کرده و قیمت دلار را بالا می‌برد در نتیجه باعث رشد در بورس اوراق بهادار تهران می‌شود، چرا که این موضوع باعث رونق برخی صنایع و افزایش درآمد حاصل از صادرات برخی تولیدات در تعدادی از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس شده و حاشیه سود آن شرکت ها نسبت به گذشته افزایش خواهد داشت.
وی اضافه کرد: کاهش ارزش پول مساله نگهداری دارایی و سرمایه گذاری را جذابیت بیشتری خواهد بخشید و این موضوع می‌تواند موجب اقبال سرمایه‌گذاری در بورس شود، کاهش ارزش پول ملی بر سایر زمینه های سرمایه گذاری نیز تاثیر مثبت گذاشته و نهایتا نگهداری پول نقد، از نظر درجه اولویت برای یک سرمایه گذار، در رتبه اول قرار نمی‌گیرد.