اصناف و تشکلهای صنفی مرتبط با آن،اهمیت بالایی در توسعه کشور در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دارند. اصناف بزرگترین بخش اقتصادی بعد از نفت است. بیش از ۳ میلیون واحد صنفی در زمینههای مختلف تولیدی، توزیعی، خدماتی و خدمات فنی در طیف وسیعی از فعالیتها در زنجیره تامین فعالیت میکنند.
اول تیرماه؛ به روز ملی اصناف نامگذاری شده است. اصناف اگرچه به ظاهر به کسب و کار مردم گره خورده است و با محل معاش آنها در ارتباط است، اما برخی آن را بزرگترین نهاد مدنی میدانند که اداره آن به دست خود مردم است و تاثیرگذار در سرنوشت مردم است و جامعه.
صِنف از سوی گروهی از افراد دارای یک حرفه و پیشه تشکیل میشود تا از این راه به بهبود کیفیت و بالابردن سطح کیفی مجموعهٔ واحدها، در کنار تعیین تدابیری برای مقابله با تخلفات، و همچنین انجام وظیفهٔ اطلاعرسانی دربارهٔ اتفاقات حوزههای مرتبط با حرفه موردنظر، یاری رساند. یکی از ویژگیهای اساسی بازارها، تشکل بازاریان در انجمنهای صنفی، یعنی «اصناف» بودهاست. این انجمنها اصولاً به صاحبان حرفهها تشکل میبخشند و دارای وظایف اجتماعی وسیعی نیز هستند.
توزیع کالاها از جمله اصلیترین مسئولیتهایی است که بهعهدهٔ اصناف است. در واقع اصناف مجموعهای از تشکلهای اجتماعی و سیاسی است که از زمان انقلاب مشروطه و حتی قبل از آن در حوادث متعدد میتوان رد پایشان را جستوجو کرد تا زمان انقلاب اسلامی. بعد از آن هم اصناف نه بیتفاوت از تحولات جامعه بودند و نه از تبعات آن بینصیب. جنگ، تحریم، ورشکستگی به دلیل سیاستگذاری همه آن مشکلاتی است که بر بدنه اصناف میتوان نشانی از آنها جستوجو کرد.
امروزه اصناف در زیر عنوان بخشهای تولیدی، توزیعی، خدماتی و خدمات فنی در ارتباط با تولید و توزیع کالا و خدمات فعالیت دارند به گونهای که بخشی از تولید ناخالص ملی و اشتغال مولد توسط آنها به وجود میآید. از این رو اصناف نقش بسیار مهمی در اتصال حلقه بخشهای تولیدی به مصرف کنندگان مختلف دارند.
اما برخی از فراهم نبودن بسترهای رشد صنوف میگویند. از قواعد و قوانینی که نه تسهیلگر که در برابر این بخش قرار گرفتهاند. برای همین است که عدهای معتقدند در صورت آماده شدن فضا و بستر رقابتی در چرخه اقتصادی، فعالیت اصناف باعث افزایش سرعت گردش کالا، خدمات و نقدینگی میشود که این مهم افزایش رشد و توسعه اقتصاد کشور را به دنبال دارد. بدین شکل در صورت برنامهریزی و سیاستگذاری مناسب، اصناف می توانند به عنوان موتور رشد اقتصادی بسیار موفق عمل کنند.
اصناف بزرگترین بخش اقتصادی بعد از نفت هستند که گفته میشود بیش از ۳ میلیون واحد صنفی در زمینههای مختلف تولیدی، توزیعی، خدماتی و خدمات فنی در طیف وسیعی از فعالیتها در زنجیره تامین عرضه محصولات حضور دارند که بدون فعالیت آنها، اقتصاد کشور توان حرکت ندارد. فعالیت موثر اصناف نقش و اهمیت گستردهای در گردش مطلوب فرآیندها در چرخه و زنجیره تامین و عرضه محصولات از یک سو و جلب رضایت مصرفکنندگان از سوی دیگر دارد، اما عملکرد این بخش در این دو حوزه، خود تحت تاثیر برنامهریزی و سیاستگذاری دولت در برنامههای مختلف بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت است. درواقع، رشد و پیشرفت اقتصادی کشور و توجه به معیارهای مرتبط با حق و حقوق مصرفکنندگان، وابسته به اقدامات و فعالیتهای دولت در سیاستگذاری کلان اقتصادی، تدوین قوانین، مقررات و دستورالعمل شکلگیری و فعالیت بنگاهها و در نهایت کنترل، نظارت و بازرسی بر فرآیند زنجیره تامین و عرضه محصولات است.